De overmatige aanvoer van textiel van lage kwaliteit (ultra fast-fashion), de oorlog in Oost-Europa, beperkte vraag naar gerecyclede output zorgen voor een grote verstoring in afname, met grote druk bij sorteerbedrijven tot gevolg. Bij Cirtex merken we dat de tweedehandsmarkt nog redelijk functioneert, maar het textiel van lage kwaliteit zich ophoopt. Het streven naar een circulaire keten en nieuwe toepassingen biedt de mogelijkheid los te komen van deze onbetrouwbare markt. Zo krijgt Rivierenland controle over het eigen textiel en een hoop moois voor terug!

De sterke druk door dalende prijzen en overvolle afzetkanalen krijgt ook steeds meer aandacht in de media, waaronder in recente berichten van de NOS en NRC. Ook de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Afval- en Reinigingsdiensten (NVRD) maakt zich ernstig zorgen over de huidige stagnatie in de afname van textiel. De branchevereniging trok aan de bel met een brief aan de leden.
‘De huidige situatie is kritiek. Textiel dat niet verkocht kan worden moet ofwel opgeslagen of zelfs vernietigd worden, wat lijnrecht ingaat tegen de circulaire ambities van onze leden (gemeenten en publieke inzamelbedrijven), Nederland en de EU. De urgentie voor een structurele oplossing in de sector wordt steeds sterker.’
Waar hebben we het over?
Bij Cirtex scheiden we textiel in twee stromen. Herdraagbaar en niet-herdraagbaar textiel. En die sorteren we verder uit in verschillende kleur, materiaal en kwaliteitstypen, net waar de markt om vraagt. Waar de crisis impact heeft op beide stromen, is er vooral werk aan de winkel voor het niet-herdraagbaar textiel. We lichten ze hieronder even toe:
Niet-herdraagbaar
Deze stroom bevat kleding van lage kwaliteit, kapotte kleding of textiel met vlekken. De afgelopen jaren ging een deel naar de buitenlandse markt, werd laagwaardig verwerkt of verbrand. Deze stroom is heel geschikt om te worden verwerkt tot nieuwe producten waarbij er geen nieuw materiaal in de keten wordt toegevoegd. Denk aan mechanische of chemische recycling, van isolatiemateriaal tot ‘nieuwe’ vezels. Dit is de richting die we als Cirtex graag op willen: circulair op lokaal niveau. De grootste uitdaging hierbij is in eerste instantie de vraag, en daarmee ook kosten en schaalbaarheid. Onze partners als Planq, i-did, CLS-tex komen met mooie toepassingen en verkennen de stappen om een keten als deze circulair te maken.
Voor beide stromen kijkt de NVRD ook naar de wet- en regelgeving.
‘Dit is niet alleen een economisch probleem, maar ook een fundamentele botsing tussen de ambities voor een circulaire economie en de huidige lineaire economische realiteit. Zonder een aanpassing van nationale en Europese regelgeving zullen we blijven opereren in een systeem dat recycling benadeelt en vernietiging van textiel (economisch) bevordert.’
De NVRD is in nauw overleg met onder meer de Vereniging Herwinning Textiel (VHT). Zij bekijken samen met ketenpartners in de sector de mogelijkheden om structurele oplossingen te vinden. De nieuwe wettelijke verplichting Uitgebreide Producentenverantwoordelijkheid (UPV) Textiel moet ook hier een oplossing gaan bieden.
Kansen met Cirtex
Het is hierbij goed om te realiseren dat we samen de keten zijn. Van inwoner die slimme keuzes maakt in aankoop en inleveren, de afvalverwerker, de arbeidskrachten, de sorteerders, de producten en de afnemers. Iedereen z’n rol.
Wij maken afspraken met bedrijven die textiel kunnen verwerken en gaan op zoek naar de volgende partij in de keten die deze producten weer wil goed kan gebruiken. Als grote bedrijven roepen we op om mee te denken hoe jij het textiel kan inzetten in jouw organisatie. Als inwoner van Rivierenland is het goed om te realiseren dat de kwaliteit en hoeveelheid kleding je koopt later in de keten weer effect heeft. Het bewust consumeren, repareren en recyclen zorgt voor een gezondere keten.
Met een onbetrouwbare markt als deze is het belangrijk de regie over de textielstroom terug te krijgen. De weg naar een volledig circulair en inclusief systeem kent uitdagingen, maar de voordelen voor Rivierenland, zoals werkgelegenheid en minder milieu-impact, zijn aanzienlijk en de moeite waard!
Meer lezen?
De NVRD roept op tot directe actie
Op meerdere niveaus dient actie te worden ondernomen. Zij stellen dan ook de volgende maatregelen voor:
- Hoewel tijdelijke opslag van textiel vernietiging kan voorkomen, is dit slechts een tussenoplossing. De focus moet blijven liggen op duurzame lange-termijn-oplossingen. Inwoners moeten niet het gevoel krijgen dat gescheiden inleveren voor niets is.
- Tegelijkertijd zien we een belangrijke rol voor de producenten die via producentenverantwoordelijkheid wettelijk gezien nu een belangrijke rol hebben om het deficit op te vangen en de weg naar circulariteit te bevorderen.
- De situatie vraagt om het heroverwegen dan wel tijdelijk mee-ademen van contracten met inzamel- en recyclebedrijven. Als keten moeten we hierin samen overeind blijven. We zien dat meerdere leden samen met hun gecontracteerde sorteerbedrijven oplossingen zoeken voor extra opslag dan wel de tarieven (overwegen) bij te stellen. Aan dat laatste kleven mogelijk wel juridische beperkingen.
- Het is van essentieel belang dat zowel op Europees als nationaal niveau de urgentie van deze problematiek wordt erkend. Gemeenten spelen hierbij een cruciale rol in het informeren van inwoners over de impact van hun kledingkeuzes en de noodzaak van kwaliteitskleding boven snel geproduceerde goedkope alternatieven van lage kwaliteit.
- De ‘textielcrisis’ is een Europees probleem dat een Europese lange-termijn-oplossing vereist. Er moeten snel maatregelen komen in de keten die het gebruik van gerecycled textiel in nieuwe producten stimuleert. Initiatief hiertoe kan worden genomen door de producenten zelf of kan worden opgelegd door de nationale overheid. Stijgende vraag zal de keten een impuls geven en positieve effecten hebben op de gemeentelijke inzameling.
- De overgang naar een circulaire economie moet worden versneld met de nadruk op innovatie en het stimuleren van markten voor tweedehands en gerecyclede textielproducten. Schaalvergroting is de sleutel tot een beter kostenmodel voor de recycling. Dat begint bij sorteren, maar eindigt daar dus niet.
- De NVRD pleit daarom voor betere regelgeving om recyclingbedrijven te ondersteunen en eventuele faillissementen te voorkomen. Hier heeft ons inziens ook de UPV Textiel een rol. Geef recyclebedrijven de kans om te groeien. Vraag naar grote hoeveelheden vanuit producenten kan nu nog niet worden beantwoord vanwege de geringe capaciteit. Hier moet op korte termijn een (inhaal)slag worden gemaakt, zodat vraag en aanbod kunnen groeien, wat ten goede komt aan de afzetmogelijkheden op korte termijn en de circulaire ambities op lange termijn.